Na planecie Obok. Emilia Waszak i Piotr Banaszkiewicz

Alicja Stasiak, 19 grudnia 2024

„Wszystkie te historie znacie. Ale dziś mam – daję słowo – bajkę dla was całkiem nową” zapowiadał Jan Brzechwa w jednym ze swoich najsłynniejszych dzieł „Brzechwa dzieciom”. Nie tylko dzieciom, ale i dorosłym dedykowana jest wystawa Emilii Waszak i Piotra Banaszkiewicza „Na planecie Obok”.  W tę niezwykłą, bajkową podróż zapraszamy w dniach 19 grudnia 2024 roku – 8 stycznia 2025 roku do oddziału Art in House w Polskim Centrum Olimpijskim (ul. Wybrzeże Gdyńskie 4).

 

Emilia Waszak, Krowa i pies, 2024 r.

 

Lekkość twórcza – sztuka, która inspiruje

Gdyby zapytać artystów, dlaczego przyszło im do głowy namalować właśnie taką, a nie inną scenę, tylko wzruszają ramionami. Jakby oczywistym było, że ich powinność to przelać natychmiast na płótno to, co pojawiło im się w głowach. Oboje prezentują ten szczególny rodzaj wrażliwości, który uosabia się w ich wnętrzach, zdaje się mieć własny głos i podpowiada z samego serca, w którą stronę ruszyć pędzlem i jaki kształt wydobyć z plamy koloru. Lekkość twórcza, którą przypisać można Banaszkiewiczowi i Waszak przywodzi na myśl słowa Marca Chagalla. Artysta w swojej twórczości stosował łatwo rozpoznawalne, realistyczne formy. Pytany jednak o wyjaśnienie motywów na obrazach, odpowiadał krótko: „W ogóle ich nie rozumiem. To nie jest literatura. To jedynie malarskie aranżacje obrazów, które mnie prześladują… Teorie, które wymyślam, by się wytłumaczyć, i te, które inni tworzą na temat mojej pracy, to bzdury… Moje obrazy to moja racja bytu, moje życie i tyle.”

 

Piotr Banaszkiewicz, Nad rzeką, 2024 r.

 

Litografia i malarstwo – twórcza droga Emilii Waszak

Emilia Waszak od najmłodszych lat pasjonowała się rysowaniem. Jako dziecko tworzyła różne historie i bajki, które próbowała przenieść na papier w formie rysunków. Od zawsze fascynowały ją mocne, intensywne kolory. Ukończyła Państwowe Liceum im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, gdzie poznała techniki graficzne. Malarstwo i grafika stały się jej największymi pasjami.

Emilia Waszak szczególnie wspomina wystawę litografii Davida Lyncha w Bydgoszczy, zorganizowaną z okazji festiwalu CamerImage w BWA. Prace Lyncha – jak sama określa – dzikie, swobodne i wyraziste, zainspirowały ją do zgłębiania wspomnianej techniki. To właśnie dlatego artystka podjęła studia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, wybierając pracownię grafiki warsztatowej. Artystka rozwijała swoją twórczość ucząc się odwagi i swobody, której wymagało od niej bezpośrednie rysowanie na kamieniu litograficznym. Ta technika, łącząca cechy malarstwa i grafiki, doskonale odpowiada artystycznym zamiłowaniom Emilii Waszak. Doświadczenia zdobyte w czasie studiów okazały się niezwykle cenne, wpływając na jej podejście do malarstwa i odkrywanie w nim nowych wartości.

 

Emilia Waszak, Country dogs, 2024 r.

 

Kolorowe narracje Emilii Waszak – radość, humor i fantazja

Emilia Waszak prezentuje dojrzały talent do barw, wyczucie narracji oraz poczucie humoru, patrzy na świat w świeży i nieskrępowany sposób, przetwarzając znaną jej rzeczywistość, dzieli się radością i wigorem. Artystka zdradza, że nieprzerwanie podpatruje swojego pieska, pekińczyka, by to właśnie jego przygody uwieczniać na płótnach. Nie trudno zauważyć, że towarzysz artystki jest nie tylko ekstrawertycznym, ciekawskim stworzonkiem, ale również wielkim żarłokiem i Waszak często uwiecznia go w otoczeniu ciast i tortów.

Kolorowe narracje Emilii Waszak mogłyby uświetnić niejedną bajkę wybitnego ukraińskiego pisarza Icyka Kipnisa, który należał do pokolenia piszącego w jidysz. Zanim zadebiutował jako twórca literatury dla dorosłych, wymyślał przygody zwierzęcych druhów. Podobnie jak u Kipnisa, Waszak miesza rzeczywistość z fantazją, jej bohaterowie nierzadko znajdują się w podróży, zwierzęta okazują emocje, potrafią rozmawiać, urządzają przyjęcia i po prostu świetnie się bawią.

 

Emilia Waszak, Dziewczyna z kanarkiem, 2024 r.

 

Liryzm nocy i tajemnica w malarstwie olejnym Piotra Banaszkiewicza

Przechodząc z żydowskiej bajki do żydowskiej opowieści napotykamy obrazy Piotra Banaszkiewicza. Artysta opowiada mistyczne historie o niezwykłych postaciach. Kojarzą się one z cadykami, mędrcami talmudycznymi, kabalistami czy gnostykami. To jego wyobraźnia nadaje obrazom siłę. Kompozycje podkreślają liryzm nocy i maskarady. Banaszkiewicz wzbogaca powierzchnię tylko w wybranych obszarach: raz zapełnia tło masą ciepłych światełek, przeludnionych miasteczek lub porzuconych łódek i instrumentów, by następnie zagrać na dużych płaszczyznach, podkreślić harmonię kolorów, wzmocnić je światłem księżyca i wprowadzić senną atmosferę.

 

Piotr Banaszkiewicz, Pejzaż z balonem, 2024 r.

 

Piotr Banaszkiewicz – od fascynacji dawnymi mistrzami do współczesnej sztuki

Piotr Banaszkiewicz początkowo studiował ekonomię w Warszawie, jednak porzucił te studia, by całkowicie poświęcić się sztuce. Wybrał architekturę i sztuki piękne, a w międzyczasie odbył służbę wojskową. Ostatecznie Piotr Banaszkiewicz ukończył studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, uzyskując dyplom z grafiki warsztatowej z wybitnymi osiągnięciami. Dwukrotnie został laureatem Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz czterokrotnie otrzymał Stypendium Rektora.

Droga artystyczna Piotra Banaszkiewicza rozpoczęła się od fascynacji malarstwem holenderskim oraz dziełami mistrzów takich jak: Rembrandt, Goya, Dürer, Bosch czy Bruegel. Ta pasja, która zaczęła się w nastoletnim wieku, towarzyszy mu do dziś. Jako dziecko z zapałem studiował i kopiował prace dawnych mistrzów. Obecnie codziennie oddaje się malarstwu, które pozostaje jego największą pasją.

Nie maluję obrazów dla każdego. Moje obrazy mogą wydawać się mroczne czy ponure. Zależy mi jednak na przekazaniu pozytywnych emocji i przyjemności, która towarzyszy mi podczas malowania. – mówi o swojej twórczości Piotr Banaszkiewicz.

 

Piotr Banaszkiewicz, Bez tytułu, 2024 r.

 

Sztuka magii i symboliki

Wystawa „Na planecie Obok” skupia się wokół energii, równowagi i magiczności, którą szczególnie podkreśla obecny na obrazach Banaszkiewicza księżyc. By raz jeszcze przywołać kulturę żydowską, nie sposób nie wspomnieć o znaczeniu pełni. Jest ona bowiem uważana za czas duchowej mocy i intensyfikacji energii. Księżyc, w przeciwieństwie do Słońca, nie ma własnego światła, ale odbija światło Słońca, co w żydowskiej kabale symbolizuje przyjęcie boskiej mądrości i blasku. W kontekście pełni księżyca, ten odbłysk może być postrzegany jako intensyfikacja duchowej energii, która jest dostępna przede wszystkim w czasie pełni. Księżyc w malarstwie Piotra Banaszkiewicza wydaje się być tłem dla kompozycji Emilii Waszak, której wdzięczne i urocze stworzenia, przyjmując różnorodne oblicza, przypominają o bajkach opowiadanych na dobranoc. W końcu już Miś Uszatek radził najmłodszym: „Pora na dobranoc, bo już księżyc świeci.” W krainach mistycznych, w blasku księżyca, przy stołach zastawionych słodkościami, w towarzystwie uroczych stworzeń i przy dźwiękach lutni odkrywać będziemy fantazyjne światy. By wniknąć w opowieść artystów pozostawimy codzienność i przeniesiemy się w tytułowe „obok”, będące konwersją świata rzeczywistego, bawiącą się ideami i symbolami. Choć prace Emilii Waszak i Piotra Banaszkiewicza utrzymane są w zupełnie innym klimacie: różnią się od siebie kolorystyką, tematem i kompozycją, to wspólnie stanowią niemalże encyklopedię fantastyczną.

 

Emilia Waszak, Tenderness, 2023 r.

Zapraszamy na wystawę „Na planecie Obok” w dniach od 19 grudnia do 8 stycznia 2025 roku do oddziału Art in House w Polskim Centrum Olimpijskim (Wybrzeże Gdyńskie 4, Warszawa). Wejście na wystawę jest bezpłatne codziennie w godzinach od 8.00 do 20.00.