Leon Wyczółkowski

Leon Wyczółkowski – malarz i grafik, urodził się w Hucie Miastkowskiej, niewielkiej miejscowości położonej w powiecie garwolińskim, 11 kwietnia 1852 roku licząc według obowiązującego wówczas na terenie zaboru rosyjskiego kalendarza juliańskiego. Jednak w krakowskim archiwum parafii św. Floriana zachował się akt małżeństwa zawartego w 1916 roku z Franciszką Panek, w którym przy dacie urodzin artysty widnieje zapis 24 kwietnia. Dokument sporządzony został w oparciu o kalendarz gregoriański, którym posługiwano się od dawna w większości krajów europejskich.

Leon Wyczółkowski uczęszczał do szkoły w Kamionce pod Lublinem oraz do gimnazjum w Siedlcach.  W latach 1869-1875 studiował w warszawskiej Szkole Rysunku i Malarstwa pod kierunkiem Wojciecha Gersona, w latach 1875-1876 kontynuował studia w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium u Aleksandra Wagnera. Następnie studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Jana Matejki (1877-1879). W latach 1879-1880 roku zamieszkał we Lwowie. W 1881 roku powrócił do Warszawy, gdzie m.in. prowadził lekcje w prywatnej szkole malarstwa. W latach 1883-1893 przebywał na Ukrainie i Podolu. W 1895 roku powołano go na stanowisko profesora malarstwa w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. W 1921 roku Leon Wyczółkowski przekazał Muzeum Wielkopolskiemu w Poznaniu pokaźną kolekcję dzieł sztuki i rzemiosła artystycznego, liczącą 179 pozycji inwentarzowych. Za ofiarowane zbiory Leon Wyczółkowski otrzymał od Ministerstwa byłej Dzielnicy Pruskiej rekompensatę finansową, za którą zakupił dworek w Gościeradzu koło Bydgoszczy.

Pod koniec życia w latach 1934-1936 prowadził katedrę grafiki w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Zmarł 27 grudnia 1936 roku na zapalenie płuc. Zgodnie z jego ostatnią wolą został pochowany w pobliżu ukochanego Gościeradza – na cmentarzu parafialnym we Wtelnie.
 
8 kwietnia 1937 roku wdowa – Franciszka Wyczółkowska, przekazała Miastu Bydgoszczy, zgodnie z wolą artysty, zbiór jego prac – olei, akwarel, pasteli, rysunków, grafik (łącznie 942 pozycje) oraz pamiątki osobiste, meble i wyposażenie pracowni, które zapoczątkowały kolekcje monograficzną poświęconą osobie i twórczości artysty.
 
W grudniu 1937 roku, rok po śmierci artysty, powołano Komitet budowy pomnika Leona Wyczółkowskiego. Przewodniczącym komitetu został Marszałek Edward Rydz-Śmigły oraz delegatami – profesorowie Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Krakowie i Wydziału Sztuki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Postanowiono wybudować nagrobek z jednozłotowych składek plastyków z całej Polski. Rozpisano konkurs na projekt pomnika, termin nadesłania prac wyznaczono na 01 czerwca 1938 r. Wybrano i zrealizowano projekt rzeźbiarza prof. Tadeusza Breyera. Brak wpływów ze składek i dotacji nie pozwolił na złożenie zamówienia w zakładzie kamieniarskim. Sprawę budowy nagrobka przejął prezydent  Bydgoszczy Leon Barciszewski, przekazał dokumentację i zlecił wykonanie pomnika znanemu w Bydgoszczy Zakładowi Kamieniarskiemu Piotra Trieblera. Nagrobek ukończono we wrześniu 1939 roku.
 
W maju 1943 roku w grobowcu pochowano Franciszkę Wyczółkowską – żonę artysty.