Norman Leto

Norman Leto - czyli Łukasz Banach to artysta urodzony 23 sierpnia 1980 roku w Bochni. Jest malarzem oraz pisarzem, samoukiem w dziedzinie malarstwa, filmu oraz nowych mediów. Jego obrazy, tak jak i filmy, naznaczone są cechami ekspresjonistycznymi i figuratywnymi, poruszają, poza osobistymi, motywy społeczne.

Już w roku 1989 tworzył swoje pierwsze cyfrowe rysunki przy użyciu komputera Atari. W 1994 roku zaczął tworzyć pierwsze krótkie filmy wideo, tym razem przy pomocy Commodore Amiga. W tym samym czasie rozwijał analogowe techniki rysunku i klasycznej animacji. W 1999 roku zaprzyjaźnił się ze Zdzisławem Beksińskim, dzięki któremu poznał podstawy warsztatu malarskiego.

Debiutancka, indywidualna wystawa prac Normana Leto odbyła się w 2007 r. w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie. Artysta zaprezentował na niej sekwencje wideo oraz cyfrowe symulacje zachowania tłumu (oparte na algorytmach sztucznej inteligencji). Wystawa nosiła nazwę "Negatywne aspekty nadmiernej wolności w wieku lat 26".

Również w 2007 roku artysta został zaproszony do współpracy z Krystianem Lupą przy sztuce teatralnej "Factory Two", do której Norman Leto przygotował sekwencje wideo wyświetlane w trakcie spektaklu. W 2007 roku powstała także pierwsza ważna produkcja wideo artysty wykonana w technice 3D - nosi ona tytuł "Buttes Monteaux l" i została została pokazana w krakowskiej Art Agendzie Nova. Ta prezentacja zyskałą spory rozgłos, jak również pozytywne opinie krytyków sztuki. W tym samym roku dzieła Normana Leto można było zobaczyć podczas biennale młodej sztuki europejskiej Jeune Création Européene w Paryżu. W 2008 roku „Buttes Monteaux I” została zakupiona i włączona na stałe do zbiorów warszawskiego CSW.

Norman Leto zdobył 4. miejsce w rankingu „Kompas Młodej Sztuki 2008” prowadzonym przez Rzeczpospolitą. W 2009 r jego dzieła zaprezentowano w czasie wystawy Aesthetics of Violence (Museum of Art, Hajfa, Izrael). W tym samym roku we francuskim Gare Saint-Sauveur w Lille można było oglądać jego prace wsród czternastu młodych polskich artystów (ekspozycja zrealizowana we współpracy z CSW w Warszawie). W czerwcu tego sameg roku w Muzeum Narodowym w Krakowie odbył się pokaz instalacji wideo pt. „Buttes Monteaux III”.

W latach 2009-2010 Leto poświęcił czas na dokończenie powieści i stworzenie częściowo autobiograficznego filmu pod tytułem „SAILOR”, będącego luźną adaptacją jego książki. Film został bardzo dobrze przyjęty na 10. międzynarodowym festiwalu Era Nowe Horyzonty, a brytyjski tygodnik "Tribune" nazwał go „najlepszym i najbardziej zaskakującym niezależnym debiutiem festiwalu”.

Na przełomie 2010 i 2011 artysta zajął drugie miejsce w „Kompasie Młodej Sztuki 2010”.

W roku 2012, poza powstającymi seriami pracami malarskimi, artysta  rozpoczął działania przy swoim drugim pełnym metrażu pod tytułem „Photon”. Europejska premiera filmu miała miejsce w Kopenhadze na festiwalu CPH:DOX* w 2017 roku. Premiera północnoamerykańska odbyła się na jednym z największych na świecie festiwali dokumentu HotDocs Toronto w tym samym roku. Polska premiera miała miejsce w tym samym roku, podczas 17. Festiwalu T-Mobile Nowe Horyzonty. Film trafił do konkursu głównego. W tym samym roku Leto rozpoczął pracę nad kolejną filmową produkcją: „Pilot 9/11". W czerwcu 2017 roku Norman Leto wystąpił w wideoklipie „I Promise” zespołu Radiohead.

Dzieła tego artysty znajdują się w zbiorach takich instytucji, jak: CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Galeria Arsenał w Białymstoku, Fundacja Sztuki Polskiej ING, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie (MOCAK).