Głowa klauna I, 2019

Obraz o tytule "Głowa klauna I" to praca z 2019 roku o wymiarach 50x60 cm. Jej autorem jest Bożena Wahl.

Dzieło zostało wykonane w technikach: pastel, papier. Technika ta zaliczana jest zarówno do technik malarskich, jak i rysunkowych. Wykorzystuje ona kolorowe sztyfty, które, w zależności od sposobu produkcji, mogą posiadać formę ołówków pastelowych, pasteli miękkich, twardych, olejnych, wodnych, kredowych, woskowych. W malarstwie europejskim funkcjonuje od wieku XV, ale największą popularność zyskała w wieku XVIII, wśród artystów specjalizujących się w portretach. Jako podobrazie wykorzystuje się pergamin, papier, płótno czy karton o matowej fakturze. Pastele nie wnikają w podłoże, ale pozostają na powierzchni, dlatego wymagają zabezpieczenia przed osypywaniem się. W czasach renesansu technika malowania pastelami służyła w głównej mierze do tworzenia szkiców przygotowawczych pod obrazy; jednym z przykładów takiego wykorzystania pasteli jest „Portret Isabelli d’Este” Leonarda da Vinci. W XVIII wieku pastele stają się niezależną techniką o malarskim walorze, którą docenili m. In. Maurice Quentin de La Tour, Rosalba Carriera czy Jean-Étienne Liotard. W XIX wieku zauważono kolejną zaletę tej techniki: łatwość pracy w plenerze, dlatego pastele pojawiają się w twórczości impresjonistów i szkoły z Barbizon. Wśród polskich artystów, prace pastelowe tworzyli Stanisław Wyspiański, Jan Rembowski, Stanisław Ignacy Witkiewicz oraz Leon Wyczółkowski. Papier to jeden z najpopularniejszych mediów wykorzystywanych w warsztacie artystycznym, pozwalający na uzyskanie zróżnicowanych efektów, w zależności od faktury i materiału. Papier o gramaturze 200 g/m2, przeznaczony do malowania na nim farbami akwarelowymi, temperami, gwaszem czy tuszem, powinien mieć zwartą strukturę, odporną na wykonywanie korekt. Istotna też jest jego chłonność, bowiem nie powinien on falować i marszczyć się pod wpływem mokrych farb. Artyści często wybierają papier bezkwasowy, który można przechowywać przez długie lata oraz który cechuje się odpornością na działanie promieni słonecznych. Innym rodzajem papieru jest papier o gramaturze 90 g/m2, przeznaczony do wykonywania szkiców kredkami, pastelami, ołówkiem, węglem, sangwiną czy sepią. Wyróżnia się ziarnistą fakturą, gwarantującą odpowiednią przyczepność pigmentów. Techniki artystyczne wykorzystujące papier jako medium są znane od antyku. W czasach średniowiecza, na szlachetnym, grubym papierze powstawały miniatury zawarte w księgach; tworzono na szkice przygotowawcze oraz pierwsze rysunki architektoniczne. Z czasów renesansu zachowały szkicowniki Leonarda da Vinci czy Michała Anioła, papier stanowił podstawowe narzędzie pomocnicze przy tworzeniu fresków. Ogromną popularność zyskał od XVI wieku, kiedy w powszechnym obiegu znalazły się grafiki. Obecnie prace na papierze są cenione przez kolekcjonerów, zaś w domach aukcyjnych rysunki i ryciny na papierze grupowane są w osobnych katalogach.

Dzieło posiada charakterystyczne cechy utworu dla stylu ekspresjonizm. Ekspresjonizm to kierunek w sztuce, który pojawił się w końcu XIX wieku w Europie, który charakteryzują mocne, przerysowane kompozycje, twarde linie, zniekształcenie świata przedstawionego, zaburzenie proporcji oraz perspektywy dzieła, wykorzystanie kolorów nietypowych dla rzeczywistości.

Tematem tej pracy jest człowiek. Jest temat uniwersalny dla historii sztuki: w prehistorii sylwetki ludzkie pełniły rolę mistyczną, w czasach renesansu stanowiły estetyczny wzór piękna, zaś w sztuce współczesnej wątek ten skupia się przede wszystkim na świadomości, percepcji i wnętrzu ludzkim, niekoniecznie przedstawiając go w całej postacii, a obrazując to, co jest częścią jego umysłu.

"Głowa klauna I" wyróżnia się paletą kolorów wśród których występują: szary, czarny, czerwony. Szary, który jest elegancki i zachowawczy. Pasuje do każdego typu przestrzeni: industrialnej, retro, minimalistycznej czy kolonialnej. Na czarnej barwie swoje kompozycje artystyczne opierali zarówno dawni mistrzowie holenderscy czy twórcy nokturnów, jak i artyści konceptualni oraz przedstawiciele minimalizmu. Czerwony, który w zależności od kontekstu, kojarzy się z ogniem, krwią, miłością, strachem, śmiercią. Prawdopodobnie jest to najbardziej wieloznaczna barwa w całej kulturze wizualnej.

Nastroj pracy charakteryzuje spokój. Spokój najlepiej osiągnąć przy pomocy minimalistycznych kompozycji, które cechują ograniczoną paletą kolorystyczną.