Noli me tangere, 2021

Noli me tangere

Rzeźba o tytule "Noli me tangere" to praca z 2021 roku o wymiarach 27x40 cm. Jej autorem jest Elżbieta Das.

W celu stworzenia dzieła wykorzystał technikę ceramika. Jest to technika, która polega na zmieszaniu ze sobą gliny, kwarcu, kaolinu i tlenków pierwiastków, uformowaniu dowolnego kształtu a następnie wypaleniu go w wysokiej temperaturze w specjalnym piecu. Ceramika znana jest ludzkości od czasów paleolitu, o czym świadczą odkrycia archeologiczne. Najszlachetniejszym rodzajem ceramiki była chińska porcelana, która pojawiła się tam w VII wieku, zaś w Europie receptura ta pozostawała zagadką aż do XVIII wieku. Wcześniejsze europejskie próby ceramiczne skutkowały wynalezieniem fajansu, z którego słynęły holenderskie manufaktury. Polskimi wytwórniami ceramicznymi są Ćmielów, Włocławek, Bolesławiec, Wałbrzych, Łubań. Ceramika posiada szerokie zastosowanie: wyrabia się z niej zastawy stołowe, lichtarze, świeczniki, wazony, kafle ścienne i piecowe, reliefy i rzeźby. Artystami tworzącymi w tej technice byli Alina Szapocznikow, Igor Mitoraj, Bolesław Biegas, Stanisław Sikora.

Autor pracy wykorzystał jako podłoże ceramika. Jest to jedna z najstarszych metod artystycznych w historii ludzkiej cywilizacji, znana już w paleolicie. Polega ona na stworzeniu masy z gliny, kwarcu, kaolinitu, tlenków różnych pierwiastków oraz innych składników w celu ulepienia specyficznego kształtu, który następnie zostaje wypalony w wysokiej temperaturze. W zależności od preferencji artysty, ceramika może być malowana oraz szkliwiona (wymaga to wielokrotnego wypalania w piecu). Specyficznym rodzajem ceramiki o białym kolorze i delikatnej, przezroczystej strukturze była porcelana, której receptura pozostawała tajemnicą w Europie aż do XVIII wieku (w Chinach znana od VII wieku). Innym, mniej szlachetnym rodzajem ceramiki jest fajans, który w swym składzie zawiera nieoczyszczony kaolin. Najpopularniejszym zagłębiem fajansowym w Europie było Delft. Z ceramiki powstają rzeźby, obrazy, zastawy stołowe, naczynia, wazony, świeczniki, kafle piecowe, kafle ścienne, talerze dekoracyjne. Wśród polskich zakładów ceramicznych warto wymienić manufaktury we Włocławku, Bolesławcu, Ćmielowie, Łubanie, Wałbrzychu. W przypadku rzeźby, ceramiczne struktury tworzyli Alina Szapocznikow, Stanisław Sikora, Katarzyna Kozyra oraz Igor Mitoraj.

Pracę możemy zakwalifikować do stylu figuratywne. W latach 50-tych XX wieku, w Stanach Zjednoczonych pojawił się ruch zwany Nową figuracją, postulujący umiejscowienie człowieka i jego kondycji ludzkiej w centrum twórczości artysty.

Tematem tej pracy jest człowiek, który jest bez wątpienia najpopularniejszym motywem w sztuce od prehistorii aż do dziś. Postać ludzka występowała w niezliczonych kontekstach artystycznych: jako święty, w kostiumie mitologicznym, w scenach rodzajowych, salonowych, alegorycznych oraz wielu innych. Człowiek zajął również ważne miejsce w sztuce abstrakcyjnej, jednak obiektem zainteresowania stało się jego wnętrze – świadomość oraz percepcja.

Wśród gamy kolorystycznej dominuje kolor czarny, który tworzy niezwykle ciekawe połączenia z ciemnymi wnętrzami, dobrze wygląda również w białych pomieszczeniach jako biegun przeciwny wobec sterylnego, jasnego pokoju.

Autor dzieła utrzymał je w nastroju który opisać mozna jako melancholia. Melancholia może być wywoływana przez sztukę wykorzystującą motyw tęsknoty, zadumy nad przeszłością, rozstania czy śmierci.