Nie żyje Andrzej Strumiłło [*]

Luiza Poreda, 9 kwietnia 2020

Z przykrością informujemy, iż dziś (czwartek, 9 kwietnia 2020 roku) nad ranem, w wieku 93 lat zmarł wybitny polski artysta, Andrzej Strumiłło. Był malarzem, rzeźbiarzem, grafikiem, scenografem, poetą i pisarzem, podróżnikiem, profesorem krakowskiego ASP, laureatem złotego medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Od wielu lat mieszkał na Suwalszczyźnie. Zostawił po sobie imponującą galerię swojej sztuki.

Andrzej Strumiłło urodził się 23 października 1927 w Wilnie. Swoje dzieciństwo spędził nad Żejmianą pod Święcianami, skąd pochodziła jego matka Kazimiera. Ojciec Andrzeja, Rafał Strumiłło-Pietraszkiewicz, był budowniczym linii telefonicznych w Wileńskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów.

Artysta studiował w łódzkiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (dzisiejsza Akademia Sztuk Pięknych) pod okiem Władysława Strzemińskiego, a następnie na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie – w 1950 r. uzyskał dyplom tej uczelni. W latach 1949-1953 był asystentem na obu tych uczelniach artystycznych. W 1977 roku zainicjował Spotkania Sztuka–Środowisko w Wigrach. W latach 1977-1980 był profesorem kontraktowym krakowskiej ASP, z kolei w latach 1982-1984 mieszkał w Nowym Jorku, gdzie w wyniku wygranego konkursu pracował na stanowisku kierownika pracowni graficznej przy sekretariacie ONZ. Nie zdecydował się na przedłużenie kontraktu i wrócił do kraju. Zamieszkał na stałe nad Czarną Hańczą, „skąd jest najbliżej do Wilna”. 

Andrzej Strumiłło projektował w latach pięćdziesiątych pawilony wystawiennicze – dzięki temu dużo podróżował po świecie.  Zwiedził bardzo wiele krajów całego świata, których pobyt udokumentował seriami rysunków i zdjęć. Były to miejsca takie, jak Chiny, Indie, Mongolia, Nepal, Japonia czy Tajlandia. 

Niezwykła galeria sztuki wybitnego artysty polskiego

Artysta wydał dwa tomy swojej poezji: „Moje” oraz „Jak”. W 2008 roku wydano książkę „Factum est” (z łac. stało się), będącą zbiorem notatek i ilustracji artysty z lat 1978-2006. Z kolei w 2009 roku wydano też „Ja. Poezje wybrane” – rok później tom ten został wydany jako audiobook czytany osobiście przez artystę. Razem z Czesławem Miłoszem i Tomasem Venclovą był pomysłodawcą „Księgi Wielkiego Księstwa Litewskiego” wydanej w 2009 roku. W grudniu 2008 r. w Suwałkach otwarto też galerię autorską artysty, której budowę sfinansowały urząd miasta i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zobaczyć tu można zgromadzone dzieła Strumiłły z dziedziny malarstwa, grafiki oraz rzeźby, jak również obiekty z jego azjatyckiej kolekcji. 

Pięćdziesięciolecie swojej twórczości artysta ten obchodził w 1997 roku w warszawskim Muzeum Azji i Pacyfiku, gdzie zaprezentował swoje rysunki powstałe podczas azjatyckich podróży. Sam posiadał wielką kolekcję sztuki azjatyckiej. Mistycyzm wschodni, podobnie zresztą jak zachodni, niezwykle go pociągał, a jego ślady zobaczyć można w niejednej pracy tego twórcy. 

Mimo swojej podróżniczej pasji, artysta od lat mieszkał na Suwalszczyźnie. Miał tam 40 ha ziemi, prawie połowę tego terenu zalesił posadził tam 30 tysięcy drzew. Drugą połowę uprawiał rolniczo, miał też ogród i sad na własne potrzeby. Hodował też konie arabskie.

W ubiegłorocznym wywiadzie dla National Geographic Andrzej Strumiłło powiedział:

„W życiu jest czas na wędrówkę, ale trzeba uważać, by podróż nie stała się ucieczką. Są ludzie gotowi uciekać i uciekać bez końca. Świadomie zderzyłem dwie wielkie cywilizacje: starej Azji i nowej Ameryki i postanowiłem już nigdzie więcej nie jechać. Dzisiaj czuję się jak naładowany akumulator. Nie szukam nowych wrażeń, chciałbym raczej przetworzyć dotychczasowe. Chcę pracować, uporządkować swoje doświadczenia, wydać dzienniki, które prowadzę od 25 lat, i Księgę Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zainicjowana została jeszcze za życia Miłosza, przez niego, Venclovę i mnie. Z radością oczekuję na dzień następny, mam nieodparte wrażenie, że najciekawsze jest jeszcze przede mną”. 

Honorowy obywatel i ambasador

Andrzej Strumiłło był Honorowym Obywatelem Miasta Suwałki i Honorowym Ambasadorem Województwa Podlaskiego.

Urząd Miejski w Suwałkach zaapelował, aby w związku z pandemią przesyłać kondolencje w formie elektronicznej. Będą one wydrukowane i złożone w księgę kondolencyjną. Wpisy można przesyłać na adres e-mail: bpm@um.suwalki.pl