Andrzej Strumiłło. Mandale

Alicja Stasiak, 8 czerwca 2022

Od poetycko-metaforycznych wątków po abstrakcyjne motywy – kompozycje malarskie Andrzeja Strumiłło łączy głębokie, metaforyczne przesłanie o egzystencjalnej wymowie. Od 9 czerwca w warszawskiej galerii „Kordegarda” będą prezentowane prace artysty z cyklu „Mandala”. Na serie składają się: obrazy olejne, rysunki oraz rzeźba z kamienia.

 

Prof. Andrzej Strumiłło przed tryptykiem w Muzeum Podlaskim (mat. prasowe Muzeum Podlaskiego)

 

Andrzej Strumiłło urodził się 23 października 1927 roku w Wilnie. Po II Wojnie Światowej wraz z rodziną został przesiedlony do Lublina. Swój malarski talent szkolił w Łodzi pod okiem wybitnego Władysława Strzemińskiego i w Krakowie, gdzie na jednym roku znalazł się z Tadeuszem Wróblewskim, Andrzejem Wajdą i Janem Tarasinem. Malarską wyobraźnię Andrzeja Strumiłło rozwijały podróże, podczas których bezustannie tworzył, a wracając do Polski przywoził serie rysunków i fotografii. Zwiedził m.in. Tajlandię, Chiny, Japonię, Indie, Nepal, przemierzył Mongolię, z plecakiem i bronią przeszedł niemal tysiąc kilometrów syberyjskiej tajgi, przemierzył Himalaje, Ałtaj, Kraj Chabarowski, Kaukaz, pustynię Gobi. Interesowały go azjatyckie tradycje i kanony piękna, a wiele elementów kultury orientalnej znalazło odzwierciedlenie w jego twórczości. Obserwacje związane z licznymi podróżami artysty wybrzmiewają również w jego wierszach.

 

Andrzej Strumiłło, obraz z serii „Mandala”

 

–Podziwiam wschodnią sztukę, fascynuje mnie filozofia, ale nigdy nie stanę się Hindusem czy Chińczykiem. Całkowite przejęcie mentalności Wschodu jest niemożliwe, musiałbym jeść ryż od urodzenia i żyć pod tym palącym słońcem wiele tysięcy lat. Pozostałem Europejczykiem, pełnym wątpliwości, wierzącym jednak w tablice Mojżeszowe. – powiedział Andrzej Strumiłło w wywiadzie dla National Geographic w 2019 roku. Dorobek artysty obejmuje ponad 120 wystaw indywidualnych w kraju i za granicą oraz blisko 150 wydawnictw. Cykl „Mandala” prezentowany w warszawskiej galerii „Kordegarda” stworzył w ostatnich latach swojego życia.

 

Widok z wystawy Andrzeja Strumiłło w Suwalskim Ośrodku Kultury

 

Mandala miała wyrażać metafizyczną strukturę świata. Motyw ten stosowano głównie w sztuce buddyzmu tantrycznego skupiającego się na nauce o naturze umysłu i rzeczywistości. Tworzenie mandali, a następnie jej niszczenie uważa się za rodzaj medytacji. Zwykle w samym środku koncentrycznej kompozycji umieszczano wizerunek bóstwa lub jego atrybut. Przed wystawą „Mandale i twarze” w 2019 roku w białostockim ratuszu Andrzej Strumiłło przyznał: Mnie, człowiekowi niepewności, zwątpień i podejrzeń pozostaje tylko krąg czerni – barwy dostojnej i pojemnej, zawierającej w sobie wszystko, tajemnice wielkie i liczne. Krąg czerni może być punktem nieskończenie małym lub ogromnym, bez granic. To, co się dzieje wokół czarnego kręgu, bywa materią medytacji, śladem mijanego czasu, poszukiwaniem nowych zderzeń, pojęć i znaków, a może tylko zapełnianiem przestrzeni, dekoracją lub tłem dla tego czarnego środka. Moje obrazy i rysunki skazane są na „jedno spojrzenie”. Otoczenie centrum może przychodzić i odchodzić, stanowiąc swoisty akompaniament. 

 

Andrzej Strumiłło, obrazy z serii „Mandala”