Defragmentacje. Wystawa Agnieszki Fijał-Czapli, Ewy Jasek i Jacka Opały

Alicja Stasiak, 22 listopada 2024

Koniec życia i początek sztuki… te słowa mogą posłużyć za motto niejednemu portretowi, a na pewno wszystkim tym obrazom i rzeźbom, których głównym celem jest przeniesienie obecności człowieka w obszary trwalsze niż sama pamięć.

Wojciech Sztaba, historyk i krytyk sztuki

 

Ma wiele oblicz, wykonywany jest w zróżnicowanych konwencjach, przybiera określone technologią stosowanego warsztatu formy oraz formaty – portret stał się głównym tematem wystawy „Defragmentacja”. Prezentowane na wystawie obrazy Agnieszki Fijał-Czapli, Ewy Jasek oraz rzeźby Jacka Opały wychodzą poza ramy klasycznego portretu, oferując nową przestrzeń do interpretacji. Wystawa będzie dostępna w dniach od 23 listopada do 4 grudnia w Galerii -1 (ul. Wybrzeże Gdyńskie 4, Warszawa).

 

Agnieszka Fijał-Czapla, obrazy z cyklu „Niezbędne fragmenty, z których się składamy„

 

Sztuka współczesna w kontekście tradycji portretu

Na przestrzeni historii zmieniała się funkcja portretu, zależnie od tego, jakie przeznaczenie wyznaczała mu dana epoka. Ważną rolą portretu było m.in. oddanie świadectwa identyfikacyjnego konkretnej osoby. Powszechnie praktykowana przez władców była gloryfikacja ich majestatu, nierzadko przybierająca na propagandową formę na obrazach,  za pośrednictwem rzeźb – posągów i popiersi, medali oraz monet. Portrety były pamiątką zarówno dla rodowych spadkobierców, jak i kolejnych pokoleń, chwaląc utrwalone w nim wizerunki i dzieła osób wybitnie zasłużonych dla potęgi ojczyzny, niezależnie od stanu urodzenia. Portret oddaje widzowi nie tylko doświadczanie zewnętrznego oblicza uwiecznionych postaci, ofiaruje znacznie więcej. Informację o uczuciach, charakterze, osobowości modeli, każdorazowo przetworzonej przez pryzmat wrażliwości samego artysty, jego umiejętności obserwacji i analizy.

 

Ewa Jasek, Royal, 2023 r.

 

Unikalne obrazy do wnętrz: cykl „Niezbędne fragmenty, z których się składamy”

Agnieszka Fijał-Czapla rozpoczęła prace nad swoimi najnowszymi portretowymi kompozycjami pod koniec 2023 roku. Łącznie powstało 18 prac malarskich składających się na cykl „Niezbędne fragmenty, z których się składamy”. Każdy z obrazów koncentruje się wokół kobiecych twarzy, przedstawionych w sposób niekonwencjonalny. Dominującym środkiem wyrazu jest defragmentacja, która polega na rozbiciu portretów na liczne, przenikające się fragmenty lub części oddzielone płaszczyznami koloru. Zabieg ten ma na celu ukazanie złożoności ludzkich emocji, które bywają wielowymiarowe i sprzeczne. Fragmenty twarzy, choć rozdzielone, pozostają ze sobą w subtelnej relacji, tworząc nieoczywiste konfiguracje.

 

Agnieszka Fijał-Czapla, obrazy z cyklu „Niezbędne fragmenty, z których się składamy„

 

Nowoczesne obrazy Ewy Jasek: tradycja i innowacja w jednym

Ewa Jasek łączy w swojej twórczości różnorodne style, tworząc prace, które wnoszą nowe wartości do tradycji malarskich. W jej malarstwie widoczna jest umiejętność łączenia klasycznych technik z nowoczesnymi środkami wyrazu, co pozwala jej na wyjście poza utarte schematy. Jej sztuka to intensywna podróż przez ludzkie doświadczenia, a w najnowszych pracach wyraźnie zaznacza się wpływ tenebryzmu, gdzie realizm spotyka się z fantazją w pełnej mocy. Jej obrazy, szczególnie te przedstawiające postaci kobiece, są pełne emocjonalnej złożoności, a każda z bohaterek ma swoją unikalną tożsamość. Chociaż obrazy Jasek nie są fragmentaryczne w dosłownym sensie, to można dostrzec w nich pewne nawiązanie do „defragmentacji” – procesu, w którym elementy, choć z pozoru oddzielone, tworzą spójną całość. Postacie na jej płótnach, mimo że pełne detali i wyraźne, niekiedy wydają się być jakby „rozproszone” w przestrzeni, co symbolizuje złożoność ludzkiej psychiki i emocji. W tym kontekście „defragmentacja” staje się metaforą procesu scalania wewnętrznych rozdarć, które artystka przekłada na obrazy – ich wizualną całość, w której fragmenty, choć odrębne, współtworzą coś większego.

 

Jacek Opała, od lewej: Złoty Byk Olimpijski, Minotaur

 

Rzeźby artystyczne Jacka Opały: harmonia i emocje w glinie

Twórczość Jacka Opały łączy harmonię idealistycznych form z bogactwem zdobień, kolorów, dodatków oraz subtelnych zniekształceń. Artysta dąży do tego, by jego rzeźby oddały emocje oraz atmosferę tajemniczości i delikatności. Od lat jest zafascynowany sztuką klasyczną, od starożytnych Pompejów po prace Michała Anioła i Igora Mitoraja. Wprowadza również elementy architektury, erotyki oraz malarstwa, aby uchwycić emocje i gesty, nadając rzeźbom głębię i dynamizm. Glina to bardzo wdzięczny materiał do pracy, wybacza błędy i daje olbrzymie możliwości plastyczne. Różne rodzaje glin dają sposobność uzyskania różnych efektów i wielkości prac. Poza tym barwienie, szkliwienie to nieskończony ogród doświadczeń. Każde otwarcie pieca to zastrzyk adrenaliny, ponieważ nigdy do końca nie wiadomo, co wyjdzie. Czasem wychodzi na plus czasem na minus, ale m.in. o tą adrenalinę mi chodzi. Robię to, co lubię, nic nie muszę, dostaję w zamian mnóstwo radości. – przyznaje Jacek Opała.

Jacek Opała, Płacząca nad Amazonią, 2024 r.

 

Wystawa malarstwa i rzeźby

W obliczu wielości funkcji i znaczeń portretu, jakimi obdarowała go historia, trafnym i przekonującym zdaje się stwierdzenie: „Coraz większego skupienia wymaga od nas odczytanie portretu. Niekiedy trzeba nawet szukać znaczenia tam, gdzie na pierwszy rzut oka portretu się nie spodziewamy”. „Defragmentacje” to wystawa, która stawia na połączenie tradycyjnego podejścia do portretu z nowoczesnym. Artyści prezentujący swoje prace na tej wystawie wychodzą poza ramy klasycznego portretu. Ich sztuka pozwala na odkrywanie nowych, złożonych warstw w postaciach przedstawianych na płótnach. Defragmentacja to nie tylko zabieg formalny, to także sposób na zrozumienie, że z wielu pozornie oderwanych od siebie elementów może powstać coś nowego, coś pełnego i prawdziwego.

 

Ewa Jasek, V1C1, 2023 r.