Arabesque, 1984

Grafika wydana przez Galerie Maeght Lelong
Druk: Arte Adrien Maeght, Paris

Grafika o tytule "Arabesque" to praca z 1984 roku o wymiarach 53x83 cm. Jej autorem jest Henri Matisse.

W celu stworzenia dzieła wykorzystał technikę litografia. Jest to technika graficzna płaska, którą wynalazł w 1798 roku niemiecki artysta Alois Senefelder. Popularność zdobyła bardzo szybko, bo już na początku XIX-ego wieku. Technika litografii pozwala na osiągnięcie dowolnego efektu końcowego, który może przypominać zarówno malarstwo, jak i rysunek. Czynności, które trzeba wykonać, koncentrują się wokół kamienia litograficznego, stanowiącego matrycę. Kamień ten w pierwszej kolejności należy wypolerować na gładko bądź przetrzeć piaskiem w celu nadania ziarnistej faktury. Kolejny krok polega na stworzeniu na matrycy kompozycji artystycznej tuszem lub kredką oraz pokryciu jej roztworem pigmentu i gumy arabskiej. Części pokryte rysunkiem stają się oleofilowe, zaś niepokryte nim – oleofobowe. Kiedy więc w następnej kolejności kamień pokryjemy wodą i farbą, pigment zwiąże się jedynie z fragmentami rysunkowymi. Końcowym etapem jest przyciśnięcie za pomocą prasy litograficznej zwilżonego papieru, na którym zostanie odbita kompozycja z matrycy.

Podłożem tej pracy jest papier. Papier to jeden z najpopularniejszych mediów wykorzystywanych w warsztacie artystycznym, pozwalający na uzyskanie zróżnicowanych efektów, w zależności od faktury i materiału. Papier o gramaturze 200 g/m2, przeznaczony do malowania na nim farbami akwarelowymi, temperami, gwaszem czy tuszem, powinien mieć zwartą strukturę, odporną na wykonywanie korekt. Istotna też jest jego chłonność, bowiem nie powinien on falować i marszczyć się pod wpływem mokrych farb. Artyści często wybierają papier bezkwasowy, który można przechowywać przez długie lata oraz który cechuje się odpornością na działanie promieni słonecznych. Innym rodzajem papieru jest papier o gramaturze 90 g/m2, przeznaczony do wykonywania szkiców kredkami, pastelami, ołówkiem, węglem, sangwiną czy sepią. Wyróżnia się ziarnistą fakturą, gwarantującą odpowiednią przyczepność pigmentów. Techniki artystyczne wykorzystujące papier jako medium są znane od antyku. W czasach średniowiecza, na szlachetnym, grubym papierze powstawały miniatury zawarte w księgach; tworzono na szkice przygotowawcze oraz pierwsze rysunki architektoniczne. Z czasów renesansu zachowały szkicowniki Leonarda da Vinci czy Michała Anioła, papier stanowił podstawowe narzędzie pomocnicze przy tworzeniu fresków. Ogromną popularność zyskał od XVI wieku, kiedy w powszechnym obiegu znalazły się grafiki. Obecnie prace na papierze są cenione przez kolekcjonerów, zaś w domach aukcyjnych rysunki i ryciny na papierze grupowane są w osobnych katalogach.

Artysta wykonał grafikę w stylach: figuratywne, minimalizm. Figuratywizm był dominującym typem kompozycji od starożytności aż do wieku dziewiętnastego, kiedy zaczęły pojawiać się nowe artystyczne tendencje zmierzające do coraz większej subiektywizacji wizji artystycznej na płótnie i w rzeźbie. Minimalizm powstał na gruncie modernistycznych eksperymentów formalnych, które dążyły do mocnego ograniczenia środków plastycznych.

Przewodnie tematy pracy to: człowiek, kwiaty. Jest temat uniwersalny dla historii sztuki: w prehistorii sylwetki ludzkie pełniły rolę mistyczną, w czasach renesansu stanowiły estetyczny wzór piękna, zaś w sztuce współczesnej wątek ten skupia się przede wszystkim na świadomości, percepcji i wnętrzu ludzkim, niekoniecznie przedstawiając go w całej postacii, a obrazując to, co jest częścią jego umysłu. Kwiaty występowały w sztuce antyku i średniowiecza jako element dekoracyjny kompozycji, natomiast od XVII wieku były portretowane przez artystów jako wyzwanie kolorystyczne.

"Arabesque" wyróżnia się paletą kolorów wśród których występują: beż, czarny, szary. Jest to barwa idealna do spokojnych, przytulnych przestrzeni, w których nie chcemy wprowadzać żywiołowego elementu. Na czarnej barwie swoje kompozycje artystyczne opierali zarówno dawni mistrzowie holenderscy czy twórcy nokturnów, jak i artyści konceptualni oraz przedstawiciele minimalizmu. Dużą zaletą szarości jest jej uniwersalność, dlatego sprawdzi się zarówno we wnętrzach nowoczesnych jak i staroświeckich.

Klimat grafiki opisać mozna jako: melancholia, pasja. Melancholia, która była szczególnie popularna w malarstwie końca XIX wieku, kiedy nasiliły się tendencje dekadenckie oraz katastroficzne. W przypadku pasji, artyści najczęściej stosują ciepłą kolorystykę zdominowaną przez czerwień lub wybierają tematy związane ze sferą uczuciową człowieka.