Granica przestrzeni, 2023

Rzeźba o tytule "Granica przestrzeni" to praca z 2023 roku o wymiarach 59x67 cm. Jej autorem jest Jacek Opała.

Praca wykonana została w technice ceramika. Jest to jedna z najstarszych metod artystycznych w historii ludzkiej cywilizacji, znana już w paleolicie. Polega ona na stworzeniu masy z gliny, kwarcu, kaolinitu, tlenków różnych pierwiastków oraz innych składników w celu ulepienia specyficznego kształtu, który następnie zostaje wypalony w wysokiej temperaturze. W zależności od preferencji artysty, ceramika może być malowana oraz szkliwiona (wymaga to wielokrotnego wypalania w piecu). Specyficznym rodzajem ceramiki o białym kolorze i delikatnej, przezroczystej strukturze była porcelana, której receptura pozostawała tajemnicą w Europie aż do XVIII wieku (w Chinach znana od VII wieku). Innym, mniej szlachetnym rodzajem ceramiki jest fajans, który w swym składzie zawiera nieoczyszczony kaolin. Najpopularniejszym zagłębiem fajansowym w Europie było Delft. Z ceramiki powstają rzeźby, obrazy, zastawy stołowe, naczynia, wazony, świeczniki, kafle piecowe, kafle ścienne, talerze dekoracyjne. Wśród polskich zakładów ceramicznych warto wymienić manufaktury we Włocławku, Bolesławcu, Ćmielowie, Łubanie, Wałbrzychu. W przypadku rzeźby, ceramiczne struktury tworzyli Alina Szapocznikow, Stanisław Sikora, Katarzyna Kozyra oraz Igor Mitoraj.

Dzieło posiada charakterystyczne cechy utworu dla styli figuratywne, realizm. W latach 50-tych XX wieku, w Stanach Zjednoczonych pojawił się ruch zwany Nową figuracją, postulujący umiejscowienie człowieka i jego kondycji ludzkiej w centrum twórczości artysty. Powrotem do realizmu okazał się hiperrealizm, będący mistrzowskim, niezwykle szczegółowym odzwierciedleniem rzeczywistości.

Tematem tej pracy są człowiek, fantastyka, portret. Jest temat uniwersalny dla historii sztuki: w prehistorii sylwetki ludzkie pełniły rolę mistyczną, w czasach renesansu stanowiły estetyczny wzór piękna, zaś w sztuce współczesnej wątek ten skupia się przede wszystkim na świadomości, percepcji i wnętrzu ludzkim, niekoniecznie przedstawiając go w całej postacii, a obrazując to, co jest częścią jego umysłu. Motywy fanstastyczne w sztuce dotyczą nie tylko wyimaginowanych stworzeń, ale obejmują również wątki futurystyczne i sci-fi. Najchętniej korzystają z tego tematu artyści tworzący w nurcie surrealizmu. Portret pojawił się w starożytności, już wtedy podejmując próby psychologicznego ukazania modela. Jako samodzielne dzieło sztuki powrócił dopiero w późnym średniowieczu.

"Granica przestrzeni" wyróżnia się paletą kolorów wśród których występują: brązowy, czarny, szary. Obok zieleni i błękitu, barwa brązowa ma najsilniejsze działanie terapeutyczne związane z jej częstym występowaniem w naturze. Na czarnej barwie swoje kompozycje artystyczne opierali zarówno dawni mistrzowie holenderscy czy twórcy nokturnów, jak i artyści konceptualni oraz przedstawiciele minimalizmu. Dużą zaletą szarości jest jej uniwersalność, dlatego sprawdzi się zarówno we wnętrzach nowoczesnych jak i staroświeckich.

Autor dzieła utrzymał je w nastrojach które opisać możemy jako melancholia, pasja, spokój. Melancholia, która była szczególnie popularna w malarstwie końca XIX wieku, kiedy nasiliły się tendencje dekadenckie oraz katastroficzne. Pasja, którą można osiągnąć dzięki motywom miłości, przyjemności, pożądania, lub – z drugiej strony – agresji, złości i wzburzenia uczuciowego. Spokój, łączący się z atmosferą medytacji, kontemplacji dzieła sztuki i jest osiągany poprzez minimalistyczne kompozycje bądź też stonowaną kolorystykę.