Kwiaty królów i cesarzy: Peonie Zbigniewa Kopani

Aleksandra Koper, 23 kwietnia 2020

Peonie to prawdziwi arystokraci wśród kwiatów w VI wieku na ziemiach chińskich miały wartość złota, dlatego przekazywano je w testamencie dzieciom oraz krewnym lub dołączano do posagu panien młodych. Piwonie są również bohaterkami mitów greckich, w których przyjmują funkcję cudownego lekarstwa na boskie dolegliwości – to właśnie dzięki nim Apollo leczy rannych bogów i herosów, biorących udział w wojnie trojańskiej. W średniowieczu stały się kwiatem maryjnym, „różą bez kolców”, zaś pobożni ogrodnicy uznawali je za najlepszy talizman przeciwko złym urokom i czarom. Obrazy malowane przedstawiające kwiaty zawsze biły rekordy popularności, a niesamowite peonie Zbigniewa Kopani są wyjątkowym rarytasem dla wielbicieli sztuki.

Czy to właśnie niezwykła historia peoni skłoniła Zbigniewa Kopanię do uczynienia ich bohaterkami jego licznych obrazów malowanych przedstawiających kwiaty? Trudno bowiem uznać obrazy artysty za standardowe obrazy malowane przedstawiające martwe natury: piwonie są portretowane jak modelki, nabierając cech pięknych, subtelnych kobiet. Choć doskonały warsztat Kopani kazałby rozpatrywać jego kompozycje jako bliskie hiperrealizmowi, malarz wyraźnie nawiązuje do wysublimowanych, kwiecistych obrazów salonowych, które powstawały w kręgach akademickich okresu Belle Epoque. W tym kontekście, wybór piwonii jako tematu obrazów malowanych na płótnie tworzy spójną całość formalno-znaczeniową: wszak peonie są śmietanką towarzyską wśród flory.

Odbiorcę uderzają w tych obrazach malowanych na płótnie nie tylko mistrzowsko ujęte formy płatków i liści, ale również zastosowana przez artystę kolorystyka: delikatny róż i biel oraz odżywcza, mięsista zieleń. Aksamitną strukturę peoni wydobywa światło słoneczne, przenikające przez płatki tak, iż miejscowo zmienia się nasycenie barw; ta sama gra z promieniami słonecznymi odbywa się również w partii szklanych wazonów wypełnionych wodą. Laserunki odgrywają ogromną rolę na obrazach Zbigniewa Kopani: nie tylko formalną, zbliżając jego prace do realizmu, ale również nastrojową, tworząc atmosferę spokoju, radości i odprężenia. Istotni są również bohaterowie drugoplanowi tych obrazów malowanych: filiżanka z herbatą, prześwitujący szal, świeca czy otwarte okno z widokiem na ogród. Z jednej strony odkrywają nieco sekrety wnętrza, w którym znajdują się kwiaty, z drugiej jednak rodzą więcej pytań, niż odpowiedzi. Te obrazy malowane same w sobie stanowią popis warsztatowej wirtuozerii artysty, który pędzlem nadaje porcelanie kruchość, a tiulowi miękkość.

Można powiedzieć, iż kwieciste portrety artysty są „przytulne” – zapraszają nas do świata pełnego wrażeń estetycznych, którego nie zaburzy żaden element spoza kadru. Te obrazy malowane na płótnie można odczytać jako rodzaj utopii salonowych, dryfujących w harmonijnym bezczasie: stanowią doskonałą terapię dla zszarganych nerwów i wzroku nieustannie bombardowanego przez rzeczywiste bodźce. U Kopani są tylko peonie i widz. Czego potrzeba więcej?