Salvador Dali

Salvador Dali (właściwie Salvador Domènec Felip Jacint Dalí i Domènech, marquès de Dalí de Púbol) urodził się 11 maja 1904 roku w Figueres w hiszpańskiej Katalonii, a zmarł 23 stycznia 1989 w tym samym mieście. To jeden z najbardziej znanych twórców nurtu surrealistycznego w sztuce, a także jeden z najbardziej rozpoznawalnych twórców dwudziestowiecznych. 

Salvador Dali rozpoczął naukę rysunku już w wieku 10 lat. W wieku 14 lat już wystawiał swoje dzieła w galeriach. Studia rozpoczął w 1921 roku na Królewskiej Akademii Sztuki w Madrycie. Został z niej wyrzucony aż dwa razy, nigdy nie ukończył egzaminów studenckich i uważał, że jest lepiej wyedukowany niż jego profesorowie.

W 1927 roku Dali spotkał się z Picassem w Paryżu, w pracowni tego artysty. Rok później sam przeprowadził się do francuskiej stolicy. Za namową i wstawiennictwem Joana Miró, kataloński twórca został członkiem grupy surrealistów. Wkrótce powstał pierwszy obraz Dali'ego uznany za surrealistyczny, zatytułowany "Miód jest słodszy od krwi". Dali szybko stał się znaczącą wśród surrealistów postacią, lecz już 1934 roku wyrzucono go za popieranie faszyzmu oraz chciwość. 

W 1929 roku Salvador Dali poznał swoją przyszłą żonę Galę - rosyjską imigrantkę starszą od artysty o 10 lat. Była ona wtedy jeszcze żoną poety Paula Eluarda. Wkrótce porzuciła go dla hiszpańskiego malarza. Gala została towarzyszką, muzą i modelką Dali'ego, opiekowała się też jego finansami, organizowała wystawy w Europie i USA.

Pierwsza amerykańska wystawa artysty odbyła się w Nowym Jorku w 1933 roku. Po wybuchu II wojny światowej artysta osiadł na stałe za oceanem. Wziął tam udział w wielu wystawach, m.in. w ekspozycji retrospekcyjnej w nowojorskim Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Wkrótce jego obrazy stały się modne wśród amerykańskich elit. 

W 1948 r. malarz wrócił razem z żoną do Europy. Przebywali głównie we Francji i Hiszpanii. W 1958 r. powstał jego pierwszy obraz historyczny, ukazujący jedną z hiszpańskich legend. W kolejnych latach stworzył następne tego typu, najczęściej monumentalne w rozmiarze, dzieła. Obrazy te cechował przesadny realizm i wielka dbałość o szczegóły. W okresie rozkwitu abstrakcji, dzieła te nie zyskały wielkiej popularności.

Z początkiem lat siedemdziesiątych artysta zajął się przede wszystkim tworzeniem swojego muzeum, które zostało otwarte w 1974 r. Teatro Museo Dalí powstało w rodzinnym mieście katalońskiego malarza. Obok dzieł Dalego, w instytucji tej zobaczyć można dzieła m.in. Antoniego Pitxota, Ernsta Fuchsa, Arna Brekera.

W maju 1983 r. Dali namalował swoje ostatnie malarskie dzieło - „Jaskółczy ogon”. Poważnie chory, zmarł 23 stycznia 1989 roku. 

Fot. Salvador Dalí – zdjęcie autorstwa Carla Van Vechtena (1939).